«Газета.uz» суд жараёнларини ёритишда бир неча бор тўсиқларга дуч келган. Биз жиноят ишлари бўйича судья Сарвар Мамадиев билан журналистларнинг суд залида бўлиши қоидалари, жараёнларни ёритишга қўйиладиган тақиқ сабаблари ҳақида суҳбатлашдик ва таҳририят дуч келган ҳолатларни муҳокама қилдик.
Нукус воқеалари иши бўйича 16 йилга қамалган Даулетмурат Тажимуратовнинг укаси Ринат Тажимуратов «Газета.uz»га берган интервьюсида суд иши ва апелляция бериш режалари ҳақида гапирди. Унинг айтишича, айблов «тўлиқ ютқазди», акасининг айби ва ташқи кучларнинг эҳтимолий таъсирини исботлай олмади.
Одамларни тартибсизликларга жалб қилишда айбланган Нукус воқеалари иштирокчиси Аҳмет Сметуллаев шартли жазо олиб, суд залидан озод қилинди. У ОАВ билан учрашувда «имконият бергани учун» президент Мирзиёевга раҳмат айтиб, ўзини «Даулетмурат Тажимуратовни сотган» деб ҳисобламаслигини билдирди (видео).
Қорақалпоғистондаги июль воқеаларида «етакчилик қилиш»да айбланган Азамат Нуратдинов 31 январь куни суд залидан озод қилинди. Нуратдинов журналистларга ўзини сотқин деб ҳисобламаслигини, энди «охирги нафасигача» Тажимуратовга ўхшаган «ифлос»га қарши курашишини маълум қилди (видео).
Айни дақиқаларда Бухоро вилояти суди биносида 1−2 июлдаги Нукус воқеаларида айбланаётган 22 нафар судланувчига нисбатан ҳукм ўқиб эшиттирилиши кутилмоқда. «Газета.uz» мухбирлари суд залидан жараённи онлайн ёритиб боради, шунга кўра мазкур материал вақти-вақти билан янгиланади.
Тажимуратов судда унинг айбини тасдиқловчи далиллар тақдим этилмагани, амалдорлар фарқли кўрсатмалар берганини маълум қилди. У намойишларгача давлат органларидан жим турмасликни сўрагани ва мустақиллик учун уринмаганини айтди. Айни вақтда, «мустақилликни орзу қилиш жиноят эмас»лигини таъкидлади.
Нукус воқеалари бўйича гумондорлардан бири журналист Лолагул Каллиханова суддаги музокаралар давомида «ҳимоя қилмоқчи бўлган Ватани, халқи билан содир бўлган воқеаларда ўзини айбдор деб билишини таъкидлади. У бошқа судланувчиларнинг ўрнига ҳам ўзи қамоққа ўтиришга тайёрлигини билдирди.
Ўзбекистон Бош прокуратурасига кўра, Қорақалпоғистондаги воқеалар вақтида ҳалок бўлганларнинг исмлари ва уларнинг ўлимлари сабаблари суд жараёнида бирма-бир эълон қилиниб, муҳокама этилади. Ҳалок бўлганлар рўйхати шу вақтгача эълон қилинмаган.
Нукус воқеалари бўйича айбланаётган 22 кишининг суд жараёни учун судья бирор шахс томонидан эмас, балки ахборот тизими томонидан танланган. Бош прокуратуранинг тушунтиришича, суднинг Нукусда эмас, Бухорода ўтаётгани Қорақалпоғистондаги тергов ҳибсхонасидаги таъмирлаш ишлари билан боғлиқ.
Душанба куни Нукус воқеалари бўйича суд ўз ишини давом эттирмоқда. Олий суд хабарига кўра, суд ишининг 6-кунида 1−2 июлдаги воқеалар оқибатида жабрланганлар, қолаверса, фуқаровий даъвогарлар сўроқ қилинмоқда.
Даулетмурат Тажимуратов суддаги кўрсатувида Қорақалпоғистон депутатлари нима учун суверенитетдан воз кечиш ҳақида қарор қабул қилганини аниқлашга қандай урингани ва митинг ўтказишга қандай чорлагани ҳақида гапириб берди.
Инсон ҳуқуқлари бўйича халқаро ташкилот вакили Гулноз Мамарасулова Нукус воқеалари бўйича суд жараёни ҳақида фикр билдирди. Тажимуратов бошқа судланувчиларнинг айбларини тасдиқлайдиган, уларга қарши ишловчи саволларни бермоқда, унга нисбатан ҳам айни шундай ҳаракат қўлланилмоқда, деди у.
Нукус воқеалари бўйича суднинг тўртинчи кунида асосий айбланувчи Даулетмурат Тажимуратов кўрсатув берди. «Газета.uz» Youtube`да жонли эфирга намойиш қилди.
Бухоро вилоят судида бўлиб ўтаётган Нукус воқеалари бўйича суднинг иккинчи кунида Лолагул Каллиханова кўрсатма берди. «Жўқорғи Кенгес халқ билан бироз маслаҳат қилганида, бундай нарсалар бўлмасди», деди у. Каллиханова ўша ҳодисалар вақтида ҳалок бўлганларнинг яқинларидан кечирим сўради.
Нукус воқеалари бўйича судда айбланувчилар воқеалар ривожини сўзлаб бермоқда. Жараённинг учинчи кунида судланувчилар Даулетмурат Тажимуратовга адашиб эргашгани ва пушаймонлигини айтиб, халқ ва президентдан кечирим сўради. Улардан бири кўкрак қисмига ўқ тегиб вафот этган таниши ҳақида айтиб берди.
Нукус воқеалари бўйича суд жараёнининг учинчи куни. Судланувчиларнинг деярли барчаси июль бошида бўлган воқеларда Даулетмурат Тажимуратов айбдорлиги, унинг видео мурожаатлари одамларни кўчага чиқарганини таъкидлашмоқда. «Газета.uz» суд жараёнидан фоторепортаж тайёрлади.
Қорақалпоғистондаги тартибсизликлардан сўнг 516 киши қўлга олинган эди. Мустақил комиссиянинг маълум қилишича, уларнинг 100 дан ортиғи жамоат кафиллиги асосида ва қамоқ эҳтиёт чораси уй қамоғига алмаштирилиши натижасида оиласига бағрига қайтарилган, қолганлари эса маъмурий жавобгарликка тортилган.
Айни вақтда Бухоро вилояти судида айбланувчилар Нукус воқеаси бўйича ўз фикрини билдирмоқда. Биринчи бўлиб сўзга чиққан Азамат Турданов Даулетмурат Тажимуратов билан тортишиб қолди ва унга қарши кўрсатув берди.
Даулетмурат Тажимуратов Нукус воқеалари иши бўйича унга қўйилган айбловни қисман тан олди. Лолагул Қаллиханова ва Азамат Турданов — тўлиқ. Бошқа гумондорлар ҳам ўзининг айбига қисман ёки тўлиқ иқрор бўлишди.
АҚШ Нукус воқеаларида айбланаётганлар устидан бошланган суд жараёнини кузатаётганини маълум қилиб, Ўзбекистон ҳукуматини шаффофликни таъминлаш борасидаги мажбуриятларини бажариш ҳамда куч ишлатар идоралар ходимлари қонунларни бузган бўлса, уларни ҳам жавобгарликка тортишга чақирди.
Қўшимча имкониятлардан фойдаланиш учун сайтда рўйхатдан ўтинг